Vào ngày 13/6/2022 đã có thời điểm đồng Yen giảm xuống mức 135 Yen/USD và đánh dấu mức thấp nhất trong 24 năm của đồng Yen so với đồng USD. Việc đồng Yen giảm giá thấp như này sẽ dẫn đến rất nhiều hệ lụy như giá nguyên vật liệu tăng và việc này nhiều khả năng sẽ càng làm cho đồng Yen suy yếu thêm nữa.
Vậy tại sao đồng Yen lại suy yếu đến như vậy? Tại sao Ngân hàng trung ương của Nhật vẫn chưa có động thái tác động gì? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu qua bài viết này.
Những ảnh hưởng từ sự suy giảm của đồng Yen
Khi đồng tiền Yen giảm giá đến mức như hiện nay, cuộc sống của tất cả người dân đều sẽ bị ảnh hưởng. Hầu hết nhu yếu phẩm sẽ bắt buộc phải tăng giá.
Lấy ví dụ một cửa hàng bán bánh mỳ tại Nhật. Những cửa hàng này tự sản xuất bánh mỳ dựa trên bột mỳ lấy từ những nhà cung cấp trong nước và nhập khẩu từ nước ngoài như Mỹ và Canada. Tuy nhiên kể từ khi cuộc chiến giữa Nga và Ukraine nổ ra, giá của bột mỳ nhập khẩu này liên tục tăng, so với cùng kỳ năm ngoái, giá bột mỳ đã tăng đến hơn 10%. Thêm vào đó, những nguyên vật liệu khác như bơ, dầu ăn cũng đang rơi vào hoàn cảnh tương tự.
Một ông chủ cửa hàng đang kinh doanh bánh mỳ tại Tokyo cho biết “Tình hình kinh doanh của chúng tôi đang rất khó khăn. Tiền nguyên vật liệu tăng cao khiến chúng tôi đã phải tăng giá bán. Và hiện nay chúng tôi đang nỗ lực hết sức để không phải tăng giá bán thêm nữa”.
Mới đây thì thương hiệu quần áo nổi tiếng của Nhật là Uniqlo cũng đưa ra thông báo chính thức về việc tăng giá bán của tất cả các mặt hàng trên toàn cầu. Những cửa hàng 100 Yên trên toàn nước Nhật thì cũng đang trong cuộc đấu tranh để không phải tăng giá bán – cái đã làm nên thương hiệu của họ hàng trăm năm nay.
Tại sao đồng Yen giảm giá? Chênh lệnh lãi suất là gì?
Một lý do được xem là trọng yếu nhất dẫn đến việc đồng Yen giảm giá mạnh hiện nay đó là sự chênh lệnh lãi suất giữa đồng Yen của Nhật và đồng USD của Mỹ.
Để ngăn chặn tình trạng lạm phát, ngân hàng trung ương Mỹ đã đưa ra những chính sách nhằm thắt chặt tiền tệ. Trong khi đó, Nhật Bản vẫn đang duy trì chính sách nới lỏng tiền tệ trên quy mô lớn. Đây chính là điểm mấu chốt của tình hình hiện nay.
Vào cuối năm ngoái, lãi suất đồng USD được giữ khoảng trên dưới 1,5%. Nhưng đến tháng 2/2022, khi chiến tranh giữa Nga và Ukraine nổ ra dẫn đến giá nguyên vật liệu bị gia tăng trên toàn cầu, Cục dự trự liên bang Mỹ FRB đã tăng lãi suất lên trên 2%. Sau đó, để đối phó với tình trạng lạm phát ở Mỹ tăng cao nhất trong 40 năm qua, FRB lại tiếp tục siết chặt chính sách tiền tệ bằng việc tăng lãi suất lên trên 3% vào tháng 5/2022.
Trong khi đó, ở Nhật Bản với chính sách nới lỏng tiền tệ của mình, Ngân hàng trung ương Nhật bản vẫn duy trì lãi suất 0% cho tiền gửi dài hạn và trên thực tế lãi suất này cũng đang bị khống chế không để vượt quá 0,25%.
Nếu như đầu năm 2022 chênh lệch lãi suất giữa đồng Yen và USD chỉ ở mức 1%, thì hiện nay (6/2022) mức chênh lệch đó đã tang lên 3%. Điều này đã và đang dẫn đến việc bán đồng Yen, mua vào đồng USD.
Sự khác biệt giữa chính sách của Nhật Bản và Âu Mỹ
Phương châm trong tương lai của Nhật Bản và Mỹ cũng đang rất khác nhau.
Cục dự trữ liên bang Mỹ sau khi tăng thêm lãi suất 0,5 vào tháng trước vẫn đang cho thấy chủ trương tiếp tục tăng lãi suất vào tháng 6 và tháng 7. Ngân hàng trung ương của Anh cũng đang chuẩn bị tăng lãi suất vào tháng này – đây là lần tăng lãi suất thứ 5 liên tiếp của Anh. Bên cạnh đó, Ngân hàng trung ương Châu Âu cũng dự kiến tăng lãi suất lần đầu tiên sau 11 năm.
Trong khi đó, Ngân hàng trung ương Nhật Bản vẫn nêu rõ phương châm giữ nguyên chính sách nới lỏng tiền tệ, không tăng lãi suất. Điều này chắc chắn sẽ dẫn đến tình trạng chênh lệch lãi suất giữa đồng Yen so với các đồng tiền khác.
Tại sao Nhật Bản vẫn muốn giữ chính sách nới lỏng tiền tệ?
Thống đốc Ngân hàng trung ương của Nhật – ông Kuroda Haruhiko đã có phát biểu chính thức nêu rõ phương châm của mình “Đây hoàn toàn không phải là hoàn cảnh để siết chặt chính sách tiền tệ.”
Lý do được ông đưa ra là “Tình hình kinh tế và vật giá tại Nhật hiện nay đang rất khác so với Mỹ và các nước Châu Âu.”
Hãy cùng tìm hiểu xem tình hình kinh tế hiện nay của Nhật Bản như thế nào.
1. GDP của Nhật Bản chưa hồi phục so với trước thời kì Corona
GDP (Tổng sản phẩm quốc nội) của Nhật Bản một năm tính theo số liệu của quý 4/2019 là 541 nghìn tỷ Yen. Trong khi đó nếu tính theo số liệu của quý 1/2022 là 538 nghìn tỷ Yên. Điều này cho thấy nền kinh tế của Nhật Bản vẫn chưa hoàn toàn hồi phục sau đại dịch Corona.
2. Siết chặt tiền tệ nhiều khả năng sẽ gây ảnh hưởng xấu đến nền kinh tế
Thu nhập bình quân đầu người tại Nhật Bản vào tháng 4 năm nay đã tăng 1,7% so với cùng kỳ năm ngoái. Mặc dù đã tăng nhưng đây là mức tăng thấp hơn so với kỳ vọng của Nhật Bản.
Do đó, nếu siết chặt chính sách tiền tệ vào thời điểm này, việc lãi suất tăng sẽ gây ra ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của nền kinh tế.
Ngân hàng trung ương Nhật Bản luôn muốn hướng đến sự phát triển bền vững nghĩa là vật giá và thu nhập đầu người cùng tăng đồng thời, do đó Nhật Bản vẫn kiên trì với chính sách nới lỏng tiền tệ.
Nếu tình trạng suy giảm của đồng Yen kéo dài,..
Mặc dù kiên trì với chính sách nới lỏng tiền tệ, nhưng thống đốc Kuroda vẫn cho rằng tình trạng suy yếu của Đồng Yen không chỉ làm tăng khó khăn trong việc dự đoán tương lai mà nó còn gây ra nhiều khó khăn cho doanh nghiệp và đây không phải là dấu hiệu tốt cho nền kinh tế.
Nếu như Mỹ vẫn duy trì chính sách siết chặt tiền tệ, chênh lệch lãi suất giữa đồng Yen và đồng USD ngày càng lớn hơn thì điều này nhiều khả năng sẽ tạo ra những ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế.
Điều này có nghĩa là trong cả trường hợp Ngân hàng trung ương Nhật Bản nới lỏng lãi suất hay siết chặt lãi suất thì kinh tế Nhật Bản đều sẽ phải đối đầu với nhiều khó khăn.
Có nhiều ảnh hưởng xấu đến nền kinh tế
Chủ tịch của Hiệp hội các nhà điều hành Nhật Bản (Japan Association of Corporate Executives) – ông Sakurada trong buổi phỏng vấn ngày 14/6 đã phát biểu “Xu hướng giảm hiện nay của đồng Yen sẽ khó có thể sớm phục hồi, nó sẽ dẫn đến việc tăng giá nguyên liệu, năng lượng, vận chuyển và từ đó có khả năng sẽ đẩy mạnh tình trạng lạm phát tại Nhật. Cả người tiêu dùng và các doanh nghiệp đều đang nhìn nhận đây là một vấn đề tiêu cực.”
Ông Sakurada còn nói thêm “Tôi nghĩ nguyên nhân chính là do chênh lệch lãi suất giữa Nhật và Mỹ. Nhưng nếu thế giới nhìn nhận Nhật Bản còn thiếu khả năng phát triển hay yếu trong việc sản xuất dẫn đến tình trạng đồng Yen giảm thấp hơn nữa thì chúng ta phải nghiêm túc nhìn nhận đây là một vấn đề nghiêm trọng. Chúng ta cần ngay lập tức cho thấy sức mạnh của nền kinh tế bằng những hành động cụ thể như gia tăng sản xuất, tăng sức cạnh tranh,..”
Bên cạnh đó, ông còn nêu rõ để giúp đồng Yen mau hồi phục, Nhật Bản cần nâng cao khả năng cạnh tranh ở từng lĩnh vực.
Đồng yên còn giảm giá đến khi nào?
Ông Matsuda – nhà nghiên cứu của viện nghiên cứu tổng hợp Nhật Bản (The Japan Research Institute) nhận định về tương lai của tình trạng đồng Yen suy giảm như sau: “Chúng ta đều có thể thấy được thái độ quyết đoán và quyết tâm đối phó với tình trạng lạm phát của FRB ít nhất sẽ tiếp tục đến hết mùa hè năm nay. Chênh lệch lãi suất giữa đồng Yen và đồng USD sẽ còn tiếp diễn và sẽ không quá ngạc nhiên khi tỷ giá Yen/USD lên đến mức 1 USD = 140 Yen”.
Tuy nhiên ông cũng nói thêm “Nếu như lãi suất đồng USD bị đẩy lên quá cao, kinh tế của Mỹ sẽ bị ảnh hưởng xấu và khi đó nhiều khả năng đồng Yen sẽ tăng cao trở lại. Trong thời điểm hiện tại, nếu biến động tỷ giá ngày càng lớn và tình hình bất ổn định vẫn tiếp tục thì sẽ rất khó cho các doanh nghiệp trong việc xây dựng kế hoạch cũng như có những biện pháp xử lý kịp thời. Điều này sẽ gây ra ảnh hưởng không nhỏ đến nền kinh tế của cả nước.”
